Vandaag begint mijn allerlaatste week op het Dorenweerd College. Na vijftien jaar als kunstdocent te hebben gewerkt heb ik onlangs de beslissing genomen om afscheid te nemen. Dit ging niet zonder enige twijfel en gevoelens van melancholie, want het werken met jongeren en hun creatieve en artistieke vaardigheden ligt me na aan het hart en ik had er nog jaren mee kunnen doorgaan.

Toen ik op het Dorenweerd College begon was ik 27 jaar en ik had niet de ambitie om les te geven. Nadat het kunstcollectief waarvan ik enkele jaren de manager was, plotseling werd opgeheven, kwam ik zonder werk te zitten. De kans om op het Dorenweerd College een zieke collega tijdelijk te vervangen kwam voorbij en greep ik aan. Weliswaar met minimaal enthousiasme en de impressie dat het een tijdelijke overbrugging zou zijn om zo snel mogelijk mijn werk als zelfstandig creatief ondernemer op te pakken. Tegen mijn verwachtingen in ontdekte ik al snel hoe leuk ik het vond om met jongeren te werken. Ik zag het plezier waarmee leerlingen naar de kunstlessen kwamen en hoe creatief werken beschouwd werd als welkome afwisseling op de vakken die voornamelijk op kennis gericht zijn. Met name de invloed die ik op individuele leerlingen en de klas als geheel bleek te hebben verraste me. Niet alleen op de sfeer in de klas, maar ook op de ontwikkeling van hun creatieve vaardigheden, de nieuwe blik waarmee ze naar kunst leerden kijken en hoe ze erover begonnen te praten. Voor velen waren mijn lessen de eerste kennismaking met kunst en de taak als ambassadeur voelde als een grote en belangrijke verantwoordelijkheid die ik steeds serieuzer nam. Kunst is immers een perfecte metafoor van de realiteit, met dit grenzeloze medium kon ik elk denkbaar onderwerp tot lesstof maken. Middels kunst kon ik leerlingen inspireren en dit inspireerde mij op mijn beurt om een betere docent te zijn.

Het besef dat je als docent automatisch een rolmodel bent druppelde bij me binnen en dit stimuleerde me om een betere versie van mezelf te worden. Het lage zelfbeeld dat ik had overgehouden aan een pubertijd waarin ik mezelf en mijn seksuele geaardheid voor mijn gevoel moest verstoppen om te worden geaccepteerd, maakte plaats voor een enthousiasme om impact te maken en jongeren te stimuleren om positieve keuzes te maken. Ik voelde me gezien en zelfs geliefd als docent en dat veranderde de manier hoe ik in het leven stond. Ook de praktische zaken zoals de structuur die het lesgeven met zich meebrengt deden me goed.

Er waren leerlingen die zich bij mij vertrouwd genoeg voelden om na de lessen hun persoonlijke verhaal met mij te delen. Dit waren verhalen die me shockeerden, emotioneerden, maar ook verhalen van herkenning. Het besef dat ik door een simpele daad zoals het bieden van een luisterend oor en het stellen van de juiste vragen iets belangrijks voor hen kon betekenen, zelfs kon helpen, vulde me met het gevoel van nut. En zo was ik ongemerkt en onverwacht gaan houden van het docentschap. Ik kon mijn creativiteit erin kwijt, voelde me nuttig en beschouwde het als mijn eigen vorm van kunst. Tijdens mijn masterstudie Kunsteducatie leerde ik de term ‘artist educator’, een term die wat mij betreft de lading dekt.

Enthousiast experimenteerde ik met initiatieven om ook buiten mijn lessen iets voor de school te betekenen. Met ambitieuze, getalenteerde en enthousiaste leerlingen en enkele betrokken collega’s vormde ik verschillende werkgroepen. De samenstelling varieerde, maar het doel was altijd hetzelfde: vanuit de behoeften van leerlingen een community vormen die positieve invloed uitoefent op zowel individueel niveau als op de hele school.

 Samen ondernamen we verschillende guerilla acties:

– Leerlingen vonden dat er te weinig activiteiten gebeurden op school dus riepen we een kunstfestival in het leven waarbij modeshows met zelfontworpen fashion, live muziek, beeldende kunst, theater en poëzie samenkwamen.

– Leerlingen vonden de uitstraling van de school saai, dus we beschilderden de wanden van de fietsenkelder, de aula en het tekenlokaal met boodschappen en zelf ontworpen kunstwerken. We voerden campagne om de school schoon te houden en realiseerden nieuw en kleurrijk meubilair voor de aula.

– Leerlingen vonden de identiteit van de school ouderwets dus ontwikkelde ik een nieuwe huisstijl, ontwierp een nieuw logo en bouwde een nieuwe website. We richtten een studio in, hielden fotoshoots met leerlingen als modellen en plaatsten de foto’s op de website.

– Leerlingen hadden behoefte aan een school waar iedereen zichzelf kon zijn, ongeacht wie, hoe en wat je bent, zonder te worden gediscrimineerd. Hierdoor hebben we InDifferent opgericht.

Dat bleek een schot in de roos. Het project is zowel binnen als buiten de muren van het Dorenweerd dusdanig gegroeid dat het de reden is geworden van mijn vertrek. InDifferent verdient nu mijn volledige aandacht, zodat het ook op andere scholen een positief effect teweeg kan brengen.

Ondanks dat ik het lesgeven en mijn leerlingen zal missen voel ik heel sterk dat dit de juiste keuze is. Mooie kansen die de afgelopen periode voorbij kwamen heb ik moeten laten schieten omdat er simpelweg geen tijd voor was. Na de zomervakantie wordt dat anders, aangezien de tijd die ik voor InDifferent heb wordt verdubbeld.

Ik vertrek niet volledig van het Dorenweerd. In de loop der jaren is een hechte samenwerking ontstaan die voor beide partijen vruchtbaar is. Zoiets gooi je niet zomaar weg. Daarom blijf ik aan het Dorenweerd verbonden via InDifferent, een wederzijdse beslissing waar ik heel blij mee ben.

Aan het onderwijs en in het speciaal het Dorenweerd College heb ik veel te danken. Ik heb hier een belangrijk deel van mijzelf op zowel professioneel als persoonlijk vlak kunnen ontdekken en ontwikkelen. Voor het vertrouwen en de kansen die InDifferent en ik hebben gekregen ben ik de school, mijn collega’s en leerlingen heel dankbaar! 

Ik kijk uit naar de nieuwe, onbekende en spannende periode die na de zomer van start gaat. Maar eerst vakantie!

Elmar Noteboom