Door: Jolinda van Alfen
Foto: Mika de Wit
Arnhemse held Elmar: ‘Dit is een aanmoediging om verder te vechten!’
Hij was al een held voordat hij de door Rozet georganiseerde verkiezing won. Nu mag Elmar Noteboom (41), die zich inzet voor de stichting InDifferent, zich ook officieel een held noemen. “Het is niet normaal hoeveel positieve reacties ik krijg, wat voelt dit goed!”
De definitie van een held is volgens de Van Dale iemand die uitblinkt door moed. Kunstdocent Elmar zette vier jaar geleden samen met een groepje leerlingen de stichting InDifferent op, die opkomt voor diversiteit, inclusie en respect op school. Was daar moed voor nodig? Of ging dat vlekkeloos?
“Ik heb niet altijd zoveel steun gehad vanuit de samenleving. Toen ik samen met anderen de stichting opzette, leverde dat veel weerstand op en scepsis. Er was veel onbegrip. Mensen vroegen zich af of dit nou wel echt nodig was in een tolerant land als Nederland. Ik kreeg reacties als ‘joh er is toch al een gaypride, waarom moet dit nu weer? Er hoeft toch niet nog iets bij?'”
Elmar pauzeert even om dan vurig verder te vertellen: “Zo lang er kinderen en jongeren zijn die zich niet veilig voelen, die gepest worden, die niet kunnen zijn wie ze willen zijn en zelfs met zelfmoordgedachten rondlopen, is het antwoord ja: dit is nodig! Er is nog zoveel te doen. We komen op voor diversiteit in de breedste zin van het woord. Alle redenen waardoor iemand zich ‘anders’ kan voelen dan de norm. Elke school moet een inclusieve plek zijn, waar iedereen gelijk is, in veiligheid en vrijheid. “
Eigen ervaringen
De stichting is deels ontstaan vanuit de eigen ervaringen van Elmar en deels door zijn werk op middelbare scholen. Hij legt uit: “Zelf heb ik geworsteld met anders zijn dan de norm. Als puber heb ik het moeilijk gehad, ik kon niet openlijk praten over mijn gevoelens. In mijn schooltijd waren er ook weinig voorbeelden, homo’s waren niet zo vertegenwoordigd in de media als nu.”
Hij zag op de school waar hij werkte dezelfde, en andere problemen bij jongeren. “Er is veel veranderd sinds mijn jeugd, homoseksueel zijn is minder een issue. Toch zijn er kinderen en jongeren die zich niet veilig voelen.”
Aandacht voor sociale ontwikkeling
Volgens Elmar is school de plek is waar je ontdekt wie je bent, waar je je kunt uitspreken waar je voor staat. “Ons onderwijs is gericht op scoren. Op kennis vergaren. Maar er moet ook ruimte zijn om je verder te kunnen ontwikkelen, in een veilig klimaat. Zeker nu jongeren door corona een lastig jaar achter de rug hebben en dit nog wel even gevolgen zal hebben, moet er aandacht zijn voor sociale problematiek.”
Hoe kan de stichting InDifferent daar in de praktijk mee helpen? Elmar: “Wij hebben een methode ontwikkeld, waarbij een school vier grote stappen neemt. Als eerste vormen we een community van leerlingen en docenten die hier extra tijd in willen steken en de kar gaan trekken. Die nadenken over de verschillende thema’s die aan bod bomen. Zij gaan aan de slag met een activiteitenprogramma. Dit kan tijdens de mentorlessen maar ook na schooltijd zijn. We zoeken de samenwerking met de culturele sector. Alle ideeën gaan we uitvoeren, in de vorm van spellen, debatten, een film kijken, een voorstelling bezoeken en zo zijn er nog veel meer voorbeelden te noemen.”
Docenten trainen
De derde stap is het online zoeken van medestanders. “Indifferent is online actief en zichtbaar, precies daar waar de jongeren ook zijn.” De stichting ondersteunt de scholen. “We maken lessen waar elke docent mee aan de slag kan. We trainen docenten, niet iedereen heeft de kennis en de vaardigheden om zichzelf ook kwetsbaar op te stellen, of is hier al even comfortabel mee. We zoeken naar aanknopingspunten per vakgebied. Dat kan heel goed, zelfs onderwerpen als discriminatie kun je bij een vak als wiskunde toepassen. Het is de bedoeling dat de thematiek een vast onderdeel wordt van de school: dat is stap vier.”
De stichting is nu actief op vijf scholen. Daar is Elmar trots op, maar zijn droom is groter dan dat. “Het zou prachtig zijn als alle scholen in Nederland meedoen. Als elke gemeente zoals de gemeente Arnhem het verplicht stelt om dit aan te bieden op middelbare scholen zijn we alweer een mooie stap verder.”
Open mind
Hij vertelt verder: “Ik denk ook wel dat dit gaat gebeuren, de vraag komt vaak al vanuit de kinderen. Zij zien online dat er in de wereld een emancipatiestrijd gaande is, denk aan Black Lives matters. Dit zijn grote ontwikkelingen en dan kan Indifferent een steentje bijdragen. als het wordt opgenomen in het lespakket, dan zorgen we samen voor een generatie die veel meer openheid heeft naar de ander en zichzelf. Dat laatste is ook belangrijk; als je ook je eigen bijzondere kanten ziet en laat bestaan, kun je ook meer open minded naar anderen zijn.”
Heeft hij hoop dat de stichting ooit overbodig wordt? “Natuurlijk hoop ik dat we een samenleving kunnen creëren waarin iedereen echt gelijk en vrij is. Tegelijkertijd denk ik dat dit een utopie is en dat de thema’s als inclusie, diversiteit, respect, discriminatie en racisme een vast onderdeel van het publieke debat moeten zijn. Als je ziet dat geweldsincidenten door discriminatie toenemen dan is dat het bewijs dat er continu aandacht nodig is. En dat een stichting als InDifferent altijd bestaansrecht heeft.”
